Ottawa, Ontario – March 24, 2022
Angijuqqaangujuq Inuit tapiriikkunnut kanatami (ITK), Natan Obed, ammalu Nunaqaqqaaqsimajulirijikkunnut Minister-gijaujuq, Patty Hajdu, ullumi makuninga nalunaiqsiqatigiilauqtuk:
“Silarjualimaami Puvagluliqattarnirmut Ullurijangani 2022, ilitarisimagattigu puvagluliqattarniujuq (TB) suli ungatiluammarianut aktuisimaniqaqattarmat Inuit nunaligijanginni Canadalimaami. Piliriniqarniarnittinnik nalunaiqsivugut piusigiaqtitausimaliqullugit aanniaqaliqtailimaningit Inuit Inuit Nunanganni Puvagluliqattarniujut mikigligiaqtitausimaliqullugit ammalu Puvagluliqattarniujut nungutitausimaliqullugit piliriattinni turaarviksaqutigijattigut.
Puvagluliqsutik aanniaqaliqattaqtut quttiktummariuningit Inuit Nunalilimaanginni nalunaiqsijjutiungmata aanniaqaliqtailimajuliriniujuni ilakuuniqarviujunut Inungnit asinginnillu Canadamiungujunit, ilaqaqtillugit inugialuaqsutik iglumiuqatigiikniujunik, niqiksariniaqtaminnik pisimaliqattarunnannginnirnut, aanniaqsiurtilirijikkunni tuluqtarviuvaktunit ammalu akłuluarniujunut. Ukiungit 2015 ammalu 2019 akunningini, unikkaaliangusimajut nalunaiqsisimalaurmata quttingnirijaujut puvagluliqattaqsutik aanniaqaliqpangningit Inuit Inuit Nunanganni 300-ngiqtarunnaqsutik quttingniqsauningita Canadami irniangusimallutik nunaqaqqaaqsimajuunngittut quttingnirijanginnit. Maannasaangulauqtumi unikkaaliarijausimajut pijjutigillugu puvagluliqattarniujunit Inungni nalunaiqsisimalilaurmata mikigligiaqsimalirmat 61%-mik ukiungit 2015 ammalu 2019 akunningit atuqpalliatillugit.
Kisianilu, Nuvagjuarnaq-19mik aanniaqalirunnarniq ilanginik pilirinirijattinnut asijjiisimalilaurmat qaujigiarutigivaktattinnut, saqqiisimaliqpannittinnut ammalu nakit aanniarnaqalirviujunik nalunaiqsisimaliriaqpannittinnut asinginni aitturlugutiujunnaqsutik aanniaqaliqniuvaktunit, ilagillugu Puvagluliqattarniujunut. Puvagluliqattarnirnut pijitsirarutiksaujut piliriniqarviunginnaraluaqtillugit nuvagjuarnamik atuliqsimatilluta, suli qaujisimatsialirunnannginnatigu iluikkautinniarlugu aktuisimanirijangata Nuvagjuarnaq-19mut pijjutiqaqtunik qanuilirninganut piliriniqaqpallianittinni puvagluqattarniujup nungutitausimaliqullugu turaarviginasuaqtattinni. Taimali, pimmariuluarmat kajusitittisimajariaqarnivut nautsiqtuiniujunik Puvagluliqattarniujunut Inungni akuniiqtumut qanuilingaliqpanniujunik pisimalirunnarniaqulluta sivunittinni ukiunguniaqtuni.
2018 ukiungani, Canadami Gavamangat ammalu Inuit Tapiriit Kanatami katujjillutik piliriniqarniarnirminnik nalunaiqsisimalilauqtut nungutitausimaliqullugu sivurngani 2030-up Puvalluliqattarniujuq Inuit nunanganni. Canadami Gavamangata sivullirmik kiinaujanik qiturngiuqtitsiniarutingit $27.5-million turaaqtitausimangmata Puvagluliqattarniujumik nungutitsisimaliriamut pilirianguliqtuksanik parnautiliurutiksanut atuni sitamaullutik aviktuqsimanirijaujuni Inuit Nunanganni. Tamakkua piliriniujut ilaqaqtut Puvaglulirniqaliriaksanut qaujigiarutiullutik piliriniuvaktunik, nunaliujunut ikajurutiksaqsiurnirnik, pilimmaksainirmut nunaliujumi aanniaqsiurtilirinirmut pilirijinik, Inungnut turaangatitaullutik qaujisainiujunik ammalu qaujigiaqtauningita atavvigituraunniqarmangaata Puvagluliqattaqsutik aanniaqaliqpangniujunut ammalu Nuvagjuarnaq-19mik aanniaqaliqpangniujuni.
Puvaglungliqattarniq aanniaqaliqtailimajjutiujunnarmat ammalu aaqqiktausimalirunnaqtuulluni aanniarnaqaliqsimajunut. Piliriangujut ammalu piliriniqarviuliqsimajut taimaujariaqarmata taimaunginnaujarningata Puvagluliqattarniujup nuqqaqtitausimaliqullugu Inuit Nunalilimaanginni. Tamatumunga, Inuit Tapiriit Kanatami isumaliuqsimaliqtut kiinaujaqutiksait $141-million ilajausimaliriaqarmata ukiunut 8-nut nungutitausimaliqullugu Puvagluliqattarniujup piliriaqarutiksanik Inuit Nunalinginni.
Piusigiaqtitausimaliqullugit inuusilirinirmi ammalu kiinaujaliurasuarutinut qanuilingaliqsimajuujunut pitaqaliriaqaqtut aanniaqaliqtailimajulirinirmi, Puvagluliqsimanngillutik Inuit Nunaligijanginni, imanna piliriniqariaqaqtugut:
- Ilitarisimalirlutigu upigitsiaqsimalugillu ajjiqaratik atuqtausimaniujut ammalu upigilutigu atuqtausimaniujut ammalu aktuisimaningit Puvagluliqattarnirmik aanniaqaliqsimaniulauqtunut Inungni kajusititsisimanittigut ikajuqtuiniujunik mamisainiqarniullutik piliriniuliqsimajuni suurlu Nanilavut Piliriangujut, ikajurutiuvaktut Inuit ilagiingujut nanisisimaliriaqattarninginik ilagijamingnik Puvagluksutik inuujungniilauqsimajunik aullaqsimallutik aanniarvingni ukiungit 1940 ammalu 1960 akunningini.
- Inuusilirinirmi qanuilingaliqsimaniujuni ilakuuniqarviujunut Inuit aanniaqaliqtailimaninginni piliriangusimalirlutik, piqasiutilugit igluliriniujunut, niqigijaksaminnik pisimaliqattarunnarnirnut ammalu niqittiavannik niqiqariaqaqpannirnut, isumakkut qanuinngitsiarnilirinirnut, naliqqautitaulutik ammalu piusituqami naammaktunut ilinniarniliriniujunut pijjutiqaqtunik, ammalu atuinnautitauvalningita piusituqalirinirmi qanuinngitsiarunnaqtitsillutik aanniaqarnanngittulirinirni, taimaunginnaujaqsimaniujunut puvagluliqattarniujuni Inuit nunalinginni.
- Piliriarisimalirlugit inuusilirinirmi ammalu kiinaujaliurasuarnirmi taimaulianiktuni ilakuuniqarviujut angijuullutik nutaangullutiklu kiinaujanik qiturngiuqtittisimalirniqtigut taimaulianiktunut, ilaqaqtillugit aaqqiksuisimalirnirmik Inuit Nunanganni Kiinaujanik qiturngiuqtitsiniullutik Kiinaujaqutiksanik, sukkaliriarutiunajaqtunik tuniuqqaqtauvanningita kiinaujaqutiksait pijausimaliriaqaqtut piliriniqarviulianiktuni ilakuuniqarviujut iluikkaruqtitausimaliqullugit ammalu kajusititsisimanirnik Canadami kikkutuinnait pijunnautinginnut piliriaksarijaujuni.
- Akhluluarniujumik mikigligiaqtitsisimalirluta aaqqiksuisimanikkut piliriaqarutiksanik kiinaujaliurutiuvaktunut tunngavviuniaqtunik piliriqatigisimalutigut Inuit, turaaqtitausimanajaqtunik taikkununga akhluluaqtuullutik uvvaluunniit ungatiluanganut akłuluarniujumi nalunaiqsimajjutinit inuusiqaqtunut aaqqiktausimallutik atuqsugit aviktuqsimaniujumi ammalu nunaligijaujuni annaumanasuarutit akigivaktangit ammalu kiinaujaliurnirnut nalunaiqsijjutit.
- Mikigligiaqtisimalirlugit angijuutiullutik tukisigiarviksaqutiujuni, qaujisainirni ammalu maligaqutini ilakuuniqarviujut Inuit Nunalilimaanginni, piluaqtumik taikkua aktuiniqaqsimajuni aanniaqaliqtailimajulirinirmut ammalu pijjutigiluarlugu, Puvagluliqattarniujunut, ikajuqtuiniqtigut Inungnit sivuliqtiqarlutik tukisigiarviksaqutilirinirmi piliriaqaqatigiingniujunut.
Canadami Gavamangat piliriniqallariliqsimavut piliriaqaqatigillunigit Inuit Tapiriit Kanatami, Inuit nunaligijangit ammalu katujjiqatigiingujut, aviktuqsimanirni gavamagijaujut, ammalu asingit gavamatuqakkunni iqqanaijarviujut sivummugiaqtitausimaliqullugit Puvagluliqattarniup nungutitausimalirniksanganut. ikajuqtigiiksutik piliriaqaqatigillugit ajjigiinnguuqtut Inuit piliriaqaqatigijaujut, parnautit piliriniqarnirmi ammalu parnautiliangusimajut aaqqiksuanguliqput isumagiqasiutisimallugit Inuit inuusingit, iliqqusituqangit ammalu piusituqangit.
Inuit atuqsimajangit ammalu nipingit pilirinirijatta sivunianiititsugit, kajusitittisimavugut ikajuqtuinittinnik nangminiq isumaliurutiliurunnarniujunik Inuit nunalinginni. Katujjiniqaqluta piliriaksarijavut ungataanuaqtitausimavut Puvagluliqattarniujunik mikigligiaqtitsisimalirniksamit ammalu nungutitausimalirniksanganit Inuit Nunangannit; katujjiniqaqsuta, Inuit akhluittuuliqtitauniksangannik tamainni aviktuqsimaniujuni pitaqaliqtitsinasuktugut.”